Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao chúng ta lại ném đồng xu để quyết định ai sẽ nhận quả bóng đầu tiên trong một trận đấu thể thao? Hoặc tại sao người ta tin rằng việc ném đồng xu là cách công bằng nhất để quyết định một điều gì đó? Tất cả những điều này đều liên quan đến xác suất thống kê - một khía cạnh của toán học có thể giải thích cho những kết quả ngẫu nhiên mà chúng ta thấy mỗi ngày.
Trước hết, hãy tưởng tượng bạn đang chơi một trò chơi với bạn mình. Trò chơi này yêu cầu bạn phải quyết định ai sẽ nhận quả bóng đầu tiên. Để làm điều này, hai người bạn quyết định ném một đồng xu. Kết quả của ném đồng xu có thể là mặt sấp (tails) hoặc mặt ngửa (heads). Nếu chúng ta giả sử rằng đồng xu hoàn toàn cân đối và không bị tác động bởi bất kỳ yếu tố bên ngoài nào, thì mỗi lần ném đồng xu, xác suất mặt sấp hoặc mặt ngửa xuất hiện đều bằng 50%.
Tuy nhiên, nếu chúng ta ném đồng xu 100 lần, có thể bạn sẽ không nhìn thấy sự cân bằng 50/50. Thay vào đó, bạn có thể thấy kết quả như 45 heads và 55 tails, hoặc thậm chí 40 heads và 60 tails. Tại sao lại như vậy? Điều này được giải thích bởi "luồng xác suất", tức là, khi bạn tăng số lượng thí nghiệm, bạn sẽ càng có nhiều khả năng thấy kết quả xấp xỉ với giá trị mong đợi (trong trường hợp này, 50/50).
Nhưng hãy nhớ rằng, dù sao thì cũng vẫn có khả năng ném đồng xu 100 lần và tất cả đều ra mặt sấp hoặc mặt ngửa. Tuy nhiên, xác suất của việc đó xảy ra cực kỳ thấp - chỉ khoảng 0.00000093.
Bây giờ, hãy chuyển qua ứng dụng thực tế của xác suất thống kê trong việc ném đồng xu. Ví dụ, bạn đang chơi một trò chơi cờ vua trực tuyến với bạn của mình. Bạn đã thắng 3 trận đầu tiên và bây giờ bạn muốn biết khả năng thắng tiếp trận thứ 4. Sử dụng xác suất thống kê, bạn có thể tính ra khả năng của việc đó xảy ra dựa trên lịch sử trận đấu của bạn.
Trở lại vấn đề ban đầu, việc sử dụng đồng xu để đưa ra quyết định ngẫu nhiên là cách tốt nhất để đảm bảo công bằng. Khi bạn ném một đồng xu hoàn hảo, xác suất nó ra mặt ngửa hoặc mặt sấp gần như như nhau. Nhưng nếu bạn ném một đồng xu không cân đối hoặc bị tác động bởi một yếu tố bên ngoài nào đó, thì kết quả có thể không còn công bằng nữa.
Tóm lại, việc hiểu xác suất thống kê và cách áp dụng nó vào đời sống hàng ngày như ném đồng xu có thể giúp chúng ta đưa ra quyết định tốt hơn. Nó không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh mà còn giúp chúng ta nhìn nhận những sự kiện ngẫu nhiên dưới một góc độ mới.
